Chợ đen có lẽ là “thuật ngữ” đã quá quen thuộc đối với những người kinh doanh mua bán. Tại đây diễn ra các hoạt động mua bán trao đổi ngầm không được sự cho phép của chính phủ và có thể mang lại rất nhiều rủi ro.
Vậy chợ đen là gì? Tại sao chợ đen lại tồn tại? Ảnh hưởng của chợ đen đối với nền kinh tế ra sao? Hãy cùng Làm Chủ Tài Chính tìm hiểu ở bài viết ngay dưới đây nhé!
Xem thêm:
- Quyền tự do kinh doanh là gì?
- Giá 1 viên ngọc trai bao nhiêu tiền?
- Kim cương nhân tạo là gì?
Thị trường chợ đen (Black Market) là gì?
Chợ đen hay còn được gọi là Black Market, là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi buôn bán các hàng hóa quốc cấm như tiền tệ, vũ khí, thuốc men,…Nơi này thường được gọi là nền kinh tế ngầm bởi các giao dịch kinh tế ở đây là bất hợp pháp và không tuân theo một bộ luật nào.
Chợ đen thường xuất hiện khi chính phủ áp dụng các chính sách về hàng hóa, tiền tệ và vũ khí…
Có thể hiểu đơn giản, các giao dịch ở thị trường chợ đen thường hoạt động “kín” để tránh sự kiểm soát giá hoặc thuế từ chính phủ. Nói cách khác, thị trường chợ đen chính là các giao dịch chui, lén lút và không được sự cho phép của nhà nước.
Ngoài ra, chợ đen còn ám chỉ đến việc mua bán một mặt hàng cụ thể, nếu có các biện pháp kiểm soát giá đối với một mặt hàng đó thì thị trường chợ đen sẽ phát triển và thông thường sẽ có giá khá cao so với thị trường.
Chợ đen kinh doanh mua bán những gì?
Tất cả mọi mặt hàng đều có thể đem bán tại chợ đen. Dưới đây là các mặt hàng phổ biến, được đem bán nhiều nhất ở thị trường này:
- Các mặt hàng không được nhà nước cho phép mua bán như nội tạng, ma túy, thuốc cấm, vũ khí, động vật quý hiếm
- Hoạt động buôn bán người (phụ nữ, trẻ em) hoặc buôn bán sức lao động trái quy định của pháp luật
- Các mặt hàng hiếm, bị hạn chế về số lượng nhưng nhu cầu sử dụng cao như: thuốc men, thực phẩm chức năng
- Những mặt hàng có giá trị cao và được săn lùng nhiều như: ngà voi, đá quý, trang sức gia truyền
- Ngoài ra, các loại vé xem phim, vé xem ca nhạc của những thần tượng nổi tiếng cũng được mua bán tại chợ đen với mức giá rất cao
Nhìn chung, bạn có thể mua bán mọi thứ tại chợ đen. Đây là nơi mà các mặt hàng quý hiếm, không thể mua hoặc khó mua trên thị trường được rao bán rộng rãi. Tuy nhiên, để có thể mua được các mặt hàng này, bạn phải trả một cái giá rất cao so với thị trường, có thể gấp hơn vài chục lần.
Vì sao nói thị trường chợ đen là kinh tế ngầm?
Có thể coi thị trường chợ đen là kinh tế ngầm vì mọi giao dịch ở đây đều trốn thuế, không hoạt động dưới sự kiểm soát của pháp luật. Dưới đây là thông tin về 5 nhóm kinh tế ngầm ở thị trường chợ đen:
- 100% các giao dịch bất hợp pháp diễn ra ở chợ đen như hối lộ, tham nhũng, buôn bán nội tạng, buôn bán người…
- Hoạt động kinh tế hợp pháp nhưng người kinh doanh không khai báo với cơ quan chức năng để trốn thuế.
- Các hoạt động kinh tế chưa được thống kê như bán hàng rong, bán buôn bán lẻ tại nhà, buôn bán vỉa hè…
- Hoạt động tự sản, tự tiêu như chăn nuôi, trồng trọt…đây cũng là một hoạt động kinh tế ngầm.
- Ngoài ra, các hoạt động kinh tế không được nhà nước thống kê hay bỏ sót cũng là kinh tế ngầm.
Nguyên nhân dẫn đến hình thành thị trường chợ đen
Chợ đen là nơi diễn ra các hoạt động kinh tế “ngầm”, mua bán những mặt hàng hoặc dịch vụ không được nhà nước cho phép. Tại đây, các hoạt động giao dịch thường không được ghi lại để cả người bán và người mua không phải mất bất kỳ khoản phí nào cho chính phủ. Vì thế, chúng ngày càng phát triển rộng rãi do người bán muốn trốn thuế để bán các mặt hàng bất hợp pháp. Điều này gây ra tình trạng thiếu hụt về giá được chính phủ áp đặt ở các quốc gia.
Bên cạnh đó, tỷ lệ thất nghiệp cũng là một yếu tố quan trọng lý giải vì sao chợ đen lại tồn tại. Những người lao động không thể tìm được cho mình một công việc hợp pháp sẽ bắt đầu tìm đến các công việc bất hợp pháp để kiếm tiền. Họ không muốn đóng thuế và báo cáo tiền lương của mình cho chính phủ.
Đặc điểm và bản chất của chợ đen là gì?
Chợ đen đã bắt đầu hình thành từ rất lâu, khi các quốc gia áp đặt hạn chế đối với nguồn tài nguyên quan trọng, đặc biệt là lương thực và các sản phẩm thiết yếu như xăng, cao su…đối với nhu cầu sử dụng của con người. Điều này còn dẫn đến việc mọi người tham gia vào thị trường chợ đen để trao đổi, mua bán các mặt hàng bất hợp pháp hay những mặt hàng chịu sự kiểm soát nghiêm ngặt của chính phủ.
Đỉnh điểm nhất là vào thế chiến thứ hai, chợ đen bắt đầu phát triển mạnh mẽ khi phần lớn các quốc gia thực hiện chế độ phân bổ và kiểm soát giá. Thị trường này đem lại rất nhiều nguy hại cho nền kinh tế bởi các giao dịch được thực hiện lén lút và không được ghi chép lại, từ đó tạo cơ hội cho các hành vi trốn thuế.
Chợ đen hoạt động như một hệ sinh thái “ngầm” nằm ngoài phạm vi của bất kỳ sự đòi hỏi pháp lý nào khi có tranh chấp hoặc tác động to lớn đến thị trường. Tại đây, mọi người nghĩ ra rất nhiều cách để bán hàng một cách bất hợp pháp. Chẳng hạn, một người nông dân cho biết số lượng sản phẩm thu hoạch ít hơn để bán cho người mua một cách bất hợp pháp nhằm kiếm thêm tiền.
Ngoài ra, trong bối cảnh tài chính hiện nay, chợ đen cũng phát triển rộng rãi ở các quốc gia có giao dịch tiền tệ được kiểm soát nghiêm ngặt, đặc biệt là các quốc gia có nền kinh tế phát triển kém và có tỷ lệ lạm phát cao như Argentina và Iran.
Ảnh hưởng của chợ đen đến nền kinh tế ra sao?
Thị trường chợ đen ảnh hưởng nghiêm trọng đến các doanh nghiệp hợp pháp, khiến họ không thể buôn bán hàng hóa một cách dễ dàng. Để tăng số lượng người mua, những người hoạt động trong thị trường chợ đen còn cố tình tạo ra sự thiếu hụt về số lượng sản phẩm và các dịch vụ hợp pháp.
Không chỉ vậy, chợ đen còn ảnh hưởng đến doanh thu của chính phủ cho các hoạt động xây dựng đất nước. Tất cả các giao dịch, mua bán tại chợ đen đều là các hoạt động chui, lén lút và không được chính phủ cho phép. Các hoạt động ngầm này diễn ra trong bóng tối để tránh việc phải báo cáo mức lương và đóng thuế cho nhà nước. Từ đó ảnh hưởng đến GDP của quốc gia do các giao dịch mua bán không được ghi chép và thống kê rõ ràng.
Có nên giao dịch tại thị trường chợ đen hay không?
Thị trường chợ đen thường tồn tại và phát triển ở các quốc gia có sự kiểm soát nghiêm ngặt về tiền tệ. Do đó, tất cả các giao dịch tại chợ đen đều là bất hợp pháp dù cho bạn là ai hoặc mua mặt hàng gì. Vì không được nhà nước cho phép và không có giấy tờ cụ thể nên nếu có bất kỳ tranh chấp nào trong quá trình mua bán, sẽ không có ai đứng về phía bạn.
Vì thế, thực hiện giao dịch tại chợ đen có thể đem lại rất nhiều rủi ro. Bạn có thể bị lừa tiền, mua phải hàng giả và không thể kiểm tra được độ an toàn của sản phẩm. Tất cả phụ thuộc vào độ hiểu biết của bạn về sản phẩm và người bán khi mua tại chợ đen.
Tuy nhiên, thị trường chợ đen cũng có những mặt tích cực nhất định. Nó có vai trò cụ thể trong quá trình phát triển kinh tế xã hội, giúp bổ sung những phần còn thiếu của nền kinh tế. Ví dụ, những mặt hàng quý hiếm và bị kiểm soát trên thị trường thì chợ đen có vai trò phân phối sản phẩm đó đến người tiêu dùng. Nó như một yếu tố tất yếu, một chất bôi trơn để việc vận hành kinh tế diễn ra dễ dàng hơn.
Có thể thấy, tuy thị trường chợ đen là bất hợp pháp nhưng không hoàn toàn tiêu cực, bạn có thể bỏ số tiền gấp chục lần so với thị trường để có thể xem được trận bóng, buổi ca nhạc mà bạn thích, có thể mua được các loại thuốc, thực phẩm chức năng mà thị trường không tiêu thụ rộng rãi. Tất cả phụ thuộc vào nhu cầu và sở thích của bạn. Tuy nhiên, bạn nên tìm hiểu thật kỹ về thông tin sản phẩm cũng như người bán để tránh bị lừa tiền, đồng thời tránh mua bán các mặt hàng mà nhà nước cấm để không gặp phải bất cứ rủi ro nào trong quá trình giao dịch.
Một số lưu ý khi giao dịch tại thị trường chợ đen
Để việc mua bán của bạn được diễn ra thuận lợi và dễ dàng trên thị trường chợ đen, bạn cần nắm rõ các lưu ý sau để tránh hậu quả đáng tiếc:
- Kiểm tra kỹ thông tin sản phẩm, mặt hàng bạn cần mua: Chợ đen là nơi bán rất nhiều sản phẩm quý hiếm, khó mua trên thị trường. Do đó, trước khi mua bất kỳ một sản phẩm nào, bạn nên kiểm tra kỹ thông tin về nguồn gốc xuất xứ, nguồn hàng để tránh mua phải hàng giả, kém chất lượng
- Tìm hiểu kỹ về người bán: Tìm hiểu về người mình dự định sắp mua không phải là điều thừa. Vì tất cả các giao dịch tại đây thường không được ghi chép và có thông kê rõ ràng nên khi có bất kỳ tranh chấp nào về tiền bạc, bạn không thể kiện được. Vì thế, nếu biết rõ thông tin về người mình sắp giao dịch giúp ích rất nhiều trong việc hạn chế bị lừa tiền.
- Tìm hiểu giá sản phẩm tại chợ đen: Chợ đen là nơi diễn ra các giao dịch bất hợp pháp và không được nhà nước cho phép. Vì thế, giá của các mặt hàng tại đây cũng cao hơn rất nhiều so với thị trường, có thể gấp hơn vài chục lần. Bạn nên tìm hiểu kỹ giá sản phẩm xem có phù hợp với điều kiện tài chính của mình hay không rồi hãy quyết định mua nhé
- Tránh mua các sản phẩm “quốc cấm” như: ma túy, vũ khí hay động vật quý hiếm…Đây là những mặt hàng bị nhà nước cấm và không được phép tiêu thụ. Vì thế, để tránh gặp phải những rủi ro không đáng có, bạn không nên thực hiện giao dịch những mặt hàng này.
Kết luận
Thị trường chợ đen ngày càng được biết đến rộng rãi và theo một nghiên cứu mới nhất, nó đại diện cho một phần năm hoạt động kinh tế toàn cầu. Đây được xem là một thế giới ngầm về các hoạt động giao dịch kinh tế.
Vì thế, trước khi thực hiện giao dịch tại chợ đen, bạn nên tìm hiểu xem chợ đen là gì và những kiến thức liên quan đến thị trường này. Hy vọng bài viết này của lamchutaichinh.vn sẽ giúp bạn hiểu hơn về thị trường chợ đen để đưa ra đánh giá khách quan nhất.
Bài viết được biên tập tại chuyên mục Blog tài chính bởi: Lamchutaichinh.vn