Lĩnh vực chứng khoán ngày nay đang được rất nhiều người quan tâm và có ý định đầu tư. Đây là một trong những cách mà doanh nghiệp, chủ đầu tư và cá nhân sử dụng lượng tiền nhàn rỗi để sinh lời thụ động. Vậy chơi chứng khoán là gì? Cần bao nhiêu tiền để bắt đầu tham gia thị trường chứng khoán? Hãy cùng lamchutaichinh tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Chứng khoán là gì?
Chứng khoán là một khái niệm không còn xa lạ với bất kỳ nhà đầu tư nào, nó được định nghĩa là một bằng chứng tài sản hoặc phần vốn của công ty hay tổ chức đã phát hành dưới hình thức chứng chỉ, bút toán ghi sổ hay dữ liệu điện tử. Nói cách khác, chứng khoán là bằng chứng xác nhận các quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với số vốn hoặc tài sản thuộc tổ chức phát hành.
Bên cạnh đó, chứng khoán là sản phẩm tài chính có giá trị và được phép mua bán trên thị trường, được nắm giữ như tiền.
Chơi chứng khoán hay đầu tư chứng khoán hiểu đơn giản là hoạt động đầu tư nhằm mục đích sinh lời từ việc mua bán chứng chỉ quỹ, cổ phiếu, trái phiếu,…. Nhà đầu tư sẽ liên tục theo dõi thị trường chứng khoán để tiến hành các hoạt động trao đổi mua vào hay bán ra khi đến thời điểm thích hợp nhằm thu về lợi nhuận từ những chứng khoán đã đầu tư. Phần lớn khoản tiền lời này đến từ những chênh lệch của chứng khoán khi bán ra so với giá trị ban đầu khi mua vào.
Một số thuật ngữ trong chứng khoán
Để tham gia vào thị trường chứng khoán, người chơi cần nắm rõ một số thuật ngữ được sử dụng phổ biến như sau:
- Giá mua: Giá mua cổ phiếu trên thị trường.
- Sàn giao dịch : Là nơi trao đổi, mua bán chứng khoán.
- Thanh khoản: Là tính dễ dàng trong việc mua và bán chứng khoán.
- Cổ phần: Vốn điều lệ được chia nhỏ thành nhiều phần bằng nhau.
- Cổ đông: Là cá nhân, tổ chức nắm giữ cổ phần.
- Cổ phiếu phổ thông (cổ phiếu thường) : Loại cổ phiếu phổ biến nhất trong các loại cổ phần, gồm các quyền như: biểu quyết, tự do chuyển nhượng và được trả cổ tức dựa trên kết quả kinh doanh.
- Cổ phiếu ưu đãi: Loại cổ phiếu giống cổ phiếu thường nhưng cổ đông nắm giữ cổ phiếu này sẽ được hưởng nhiều ưu đãi hơn.
- Cổ phiếu Blue Chip (tiềm năng): Là cổ phiếu tiềm năng, có doanh thu và tăng trưởng ổn định.
- Cổ tức: Một phần lợi nhuận sau thuế mà doanh nghiệp sẽ chia cho các cổ đông của công ty, ở đây là các nhà đầu tư.
- IPO: Mô tả các công ty phát hành công khai lần đầu cổ phiếu ra công chúng.
- Index : Chỉ số thị trường chứng khoán phản ánh tình hình thị trường cổ phiếu và mức vốn hóa của thị trường tại một thời điểm bất kỳ.
Các loại chứng khoán trên thị trường hiện nay
Hiện nay, nhiều loại chứng khoán được tạo ra trên thị trường, mang lại cơ hội đầu tư vô cùng đa dạng cho người tham gia. Chứng khoán gồm các loại: chứng khoán nợ (tiền giấy, trái phiếu, giấy nợ); chứng khoán vốn (cổ phiếu) và các công cụ phái sinh (hợp đồng, quyền chọn,…)
Cổ phiếu
Cổ phiếu là chứng khoán vốn- loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu và lợi ích của người nắm giữ cổ phiếu (cổ đông) đối với một phần vốn cổ phần mà doanh nghiệp phát hành. Không như trái phiếu, các cổ đông có thể được chia cổ tức- số tiền không cố định, không thể kiểm soát mà phụ thuộc hoàn toàn vào tình hình kinh doanh của doanh nghiệp phát hành.
Cổ phiếu cũng chính là loại hình chứng khoán mang tính thanh khoản cao nhất. Cổ phiếu gồm 2 loại:
- Cổ phiếu thường: Cổ phiếu xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư/cổ đông với công ty phát hành. Đặc trưng cổ phiếu là quyền kiểm soát, quản lý hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Trường hợp công ty phá sản, cổ đông sẽ được chia số tiền còn lại sau khi đã trả các khoản nợ và cổ phiếu ưu đãi.
- Cổ phiếu ưu đãi: Loại cổ phiếu có cổ tức xác định bằng một số tiền nhất định in trên cổ phiếu hoặc tính theo tỷ lệ phần trăm cố định theo mệnh giá cổ phiếu. Cổ phiếu ưu đãi sẽ được trả trước cổ phiếu thường tuy nhiên tuy nhiên loại cổ phiếu này lại không có quyền tham gia bỏ phiếu, kiểm soát hoạt động công ty.
Do đó, tại lần đầu tiên doanh nghiệp phát hành cổ phiếu thì nhà đầu tư cần bỏ ra một số tiền nhất định. Tuy nhiên, khi tình hình kinh doanh của công ty có tiến triển, giá cổ phiếu tăng, muốn sở hữu chúng thì nhà đầu tư phải bỏ ra số tiền lớn hơn để trao đổi với các nhà đầu tư khác. Lúc này nhà đầu tư sẽ lựa chọn tiếp tục nắm giữ để nhận được cổ tức mỗi năm hoặc bán chúng đi để thu tiền về cùng với số lãi do chênh lệch của giá mua và giá bán.
Cổ đông có quyền biểu quyết trong công ty, họ có thể tác động trực tiếp đến quyết định đầu tư của công ty và tham gia các cuộc họp hội đồng quản trị,… Tuy nhiên khi công ty thua lỗ, bạn sẽ không hoặc nhận được phần ít cổ tức và chỉ nhận được cổ tức chứ không nhận số tiền vốn góp ban đầu. Lúc này bạn có thể bán lại cổ phiếu cho nhà đầu tư khác và đồng ý từ bỏ cổ tức hoặc bán lại cổ phiếu cho công ty phát hành để lấy lại tiền vốn góp.
Trong trường hợp công ty phá sản, bạn sẽ nhận được tài sản thanh lý sau khi công ty đã trả hết nợ cho những người sở hữu trái phiếu.
Trái phiếu
Trái phiếu là chứng khoán nợ – loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ của đơn vị phát hành (doanh nghiệp hoặc chính phủ) với người sở hữu trái phiếu (trái chủ), được phát hành bởi doanh nghiệp hoặc chính phủ. Trong đó, đơn vị phát hành có trách nhiệm trả lãi cũng như thanh toán nợ gốc cho người nắm giữ trái phiếu vào thời điểm đáo hạn. Trái phiếu chính phủ là loại tài sản có tính thanh khoản cao, được đánh giá là ổn định và an toàn.
Nói cách khác trái phiếu là bằng chứng xác nhận rằng doanh nghiệp đã vay của nhà đầu tư một số tiền và có trách nhiệm trả lãi cho chủ sở hữu theo kỳ hạn của từng loại trái phiếu, đến khi đáo hạn phải tiến hành thanh toán cả lãi và gốc nhất định và hoàn toàn không phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của doanh nghiệp đó.
Ta có thể phân loại trái phiếu theo:
- Chủ thể phát hành: Gồm trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu địa phương, trái phiếu chính phủ.
- Tính chất chuyển đổi: Trái phiếu chuyển đổi, trái phiếu không chuyển đổi.
- Hình thức trả lãi: Trái phiếu chiết khấu, trái phiếu lãi cố định và trái phiếu thả nổi.
Đối với trái phiếu, thu nhập của chủ sở hữu là cố định theo kỳ chứ không phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của doanh nghiệp như cổ phiếu. Tuy nhiên, chủ sở hữu không có quyền tham gia vào các hoạt động của công ty. Ngoài ra, trái phiếu có thời hạn nhất định, bạn được phép rút vốn trước hạn bằng cách bán lại trái phiếu cho doanh nghiệp để thu tiền về, nhưng như vậy cũng đồng nghĩa với việc từ chối nhận tiền lãi.
Nếu doanh nghiệp phá sản, khi thanh lý tài sản phải sẽ được ưu tiên sử dụng cho việc trả nợ những người sở hữu trái phiếu. Bởi vậy, đây là một sản phẩm an toàn ít rủi ro mà các nhà đầu tư không nên bỏ lỡ.
Chứng chỉ quỹ
Chứng chỉ quỹ là loại chứng khoán phát hành bởi công ty quản lý quỹ, xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư với một phần vốn góp vào quỹ. Số tiền trong quỹ thu hút được sẽ được mang đi đầu tư vào những sản phẩm khác như: Cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản, vàng,…
Nhà đầu tư không có quyền trực tiếp kiểm soát hay ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư của số tiền trong quỹ. Đơn vị quản lý quỹ sẽ do đội ngũ chuyên gia có kinh nghiệm quản lý và sử dụng tiền đầu tư hợp lý để sinh lời tối đa.
Chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh là một công cụ tài chính mà giá trị của nó phụ thuộc vào một hay nhiều tài sản cơ sở. Tài sản cơ sở ở đây có thể là hàng hóa hoặc công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu,…
Chứng khoán phái sinh quy định quyền/nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng đối với việc thanh toán/chuyển giao tài sản cơ sở với một mức giá đã được thỏa thuận trước vào một thời điểm nhất định trong tương lai. Đây được coi là một công cụ phòng chống rủi ro có thể phát sinh bằng cách xác định mức giá giao dịch ngay tại thời điểm hiện tại. Vì vậy, dù trong tương lai tài sản có bị thay đổi thế nào thì những người sở hữu chứng khoán phái sinh chỉ việc thanh toán theo đúng giá đã đề ra trong hợp đồng ở thời điểm ký kết trong quá khứ.
Chứng khoán phái sinh được chia thành 4 loại chính:
- Hợp đồng kỳ hạn: một thỏa thuận giữa 2 bên tham gia để mua bán tài sản ở một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá đã được thỏa thuận ở hiện tại.
- Hợp đồng tương lai: hợp đồng kỳ hạn được niêm yết, giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán.
- Hợp đồng quyền chọn: hợp đồng bao gồm quyền chọn mua và chọn bán, người nắm giữ hợp đồng quyền chọn có quyền mua bán một loại tài sản cơ sở ở tại một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá đã được xác định trước. Người bán hợp đồng có nghĩa vụ phải thực hiện. giao dịch khi người nắm giữ hợp đồng chọn thực hiện quyền.
- Hợp đồng hoán đổi: là một thỏa thuận giữa 2 bên về việc hoán đổi các dòng tiền phát sinh từ những công cụ tài chính trong tương lai. Hợp đồng có quy định rõ thời điểm hoán đổi và phương pháp tính toán cụ thể.
Chứng chỉ có nguồn gốc chứng khoán
Ngoài các sản phẩm chính trên, thị trường chứng khoán còn có những chứng chỉ có nguồn gốc chứng khoán đã thu hút nhiều nhà đầu tư khác. Chứng chỉ có nguồn gốc chứng khoán thể hiện quyền mua bán hoặc thụ hưởng của nhà đầu tư đối với chứng khoán. Loại chứng chỉ này gồm:
- Chứng quyền: Giấy chứng nhận quyền mua cổ phiếu lần đầu phát hành của một doanh nghiệp. Chứng quyền này được phát hành cho cổ đông cũ hoặc chủ sở hữu để thực hiện giao dịch mua bán.
- Chứng khế: Giấy xác nhận kèm theo trái phiếu để chứng nhận quyền mua cổ phiếu tại một số trường hợp nhất định.
- Chứng chỉ thụ hưởng: Giấy xác nhận quyền lợi của nhà đầu tư trong quỹ đầu tư. Người sở hữu chứng chỉ này có thể thực hiện mua bán, giao dịch.
Chứng chỉ lưu ký
Chứng chỉ lưu ký là loại chứng khoán được giao dịch tại Sở giao dịch chứng khoán trong nước bằng đồng nội tệ và là đại diện cho cổ phiếu của các công ty nước ngoài.
Chứng chỉ lưu ký được tạo ra khi cổ phiếu của một công ty nước ngoài được ký gửi vào ngân hàng lưu ký của quốc gia có Sở giao dịch chứng khoán mà loại cổ phiếu này dự kiến sẽ giao dịch.
Chứng quyền
Chứng quyền được hiểu là loại chứng khoán được phát hành cùng với trái phiếu hoặc cổ phiếu ưu đãi. Chứng quyền cho phép người sở hữu được quyền mua một số cổ phiếu phổ thông nhất định theo một mức giá đã xác định trong một khoảng thời gian cụ thể.
Chứng quyền có bảo đảm là loại chứng khoán có tài sản đảm bảo, do công ty chứng khoán phát hành, cho phép người nắm giữ được quyền mua (chứng quyền mua) hoặc quyền bán (chứng quyền bán) chứng khoán cơ sở với tổ chức phát hành chứng quyền có bảo đảm đó với mức giá đã được xác định từ trước, tại một thời điểm đã được ấn định. Hoặc nhận một khoản tiền chênh lệch giữa giá thực và giá chứng khoán cơ sở ngay tại thời điểm thực hiện giao dịch.
Lợi nhuận khi chơi chứng khoán đến từ đâu?
Khi tham gia chơi chứng khoán, người chơi sẽ nhận được khoản lợi nhuận tương đối hời từ việc đầu tư mua bán cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ,…
Chênh lệch giá mua và giá bán
Thông thường, lợi nhuận từ việc chơi chứng khoán đến từ khoản chênh lệch giữa giá mua và giá bán, được tính bằng công thức:
Lợi nhuận= (Giá bán – Giá mua) x Lượng cổ phiếu – (Phí giao dịch + Thuế)
- Lưu ý
- Lợi nhuận > 0 tức là đang có lãi, < 0 là đang lỗ
- Thuế và phí giao dịch, các loại chi phí phát sinh khác sẽ phụ thuộc vào công ty chứng khoán mà bạn mở tài khoản, cũng như loại chứng khoán mà bạn chọn
Lợi nhuận từ cổ tức
Cổ tức là phần lợi nhuận khi kinh doanh có lãi mà công ty phát hành cổ phiếu sẽ thanh toán cho các cổ đông sau khi đã trừ đi các khoản thuế, phí theo quy định.
Lợi nhuận từ đầu tư trái phiếu
Trái phiếu là một trong khoán nợ mà trong đó người sở hữu trái phiếu là chủ nợ và doanh nghiệp huy động vốn đầu tư là người đi vay. Lợi nhuận từ trái phiếu chủ yếu dựa vào lãi suất theo kỳ hạn mà không phụ thuộc vào những thay đổi của thị trường cũng như tình hình kinh doanh của doanh nghiệp.
Một số hình thức chơi chứng khoán
Nếu bạn là người chơi chứng khoán chủ động trực tiếp tham gia vào quá trình giao dịch mua bán chứng khoán dựa trên việc quan sát những biến động trên thị trường chứng khoán trong một thời gian ngắn thì dưới đây là một vài hình thức chơi chứng khoán phổ biến mà bạn có thể tham khảo:
Giao dịch trong ngày
Đây là hoạt động mua bán chứng khoán chỉ diễn ra trong phạm vi một ngày. Vì khi mua cổ phiếu xong thì 2 ngày sau cổ phiếu mới chuyển về tài khoản nên tại thị trường chứng khoán Việt Nam, các giao dịch trong ngày thường được thực hiện theo chiều hướng bán trước – mua sau. Tuy vậy, bạn cũng có thể tạo 2 tài khoản để giao dịch cùng một mã chứng khoán mà không bị hạn chế này.
Giao dịch theo vị thế
Các nhà đầu tư thường có xu hướng mua và nắm giữ chứng khoán trong khoảng thời gian dài, có thể là vài tháng để quan sát xu hướng tăng, giảm và sẽ bán cổ phiếu đi khi xu thế tăng có dấu hiệu kết thúc.
Đầu tư lướt sóng
Cũng giống như trạng thái dao động của những cơn sóng, nhà đầu tư sẽ tiến hành giao dịch bán ra cổ phiếu tại thời điểm thị trường tăng cao và mua lại khi thị trường đã điều chỉnh giảm xuống. Hiện nay, nhiều nhà đầu tư đã tự xây dựng cho mình một hệ thống dự báo đỉnh và đáy để đầu tư lướt sóng hiệu quả và đem lại khoản lời cao.
Giao dịch chớp nhoáng
Là việc nhà đầu tư sẽ tận dụng những khoảng chênh lệch giá rất nhỏ để thực hiện giao dịch mua vào, bán ra nhằm kiếm thêm lợi nhuận.
Bắt đầu chơi chứng khoán cần bao nhiêu tiền?
Như bạn đã biết thì với thị trường chứng khoán, bạn không cần có quá nhiều tiền mặt thì mới có thể tham gia được. Chỉ với số vốn nhỏ từ 10- 20 triệu đồng là bạn đã có thể thuận lợi mua vào cổ phiếu và tiến hành đầu tư chứng khoán. Ngoài ra, bạn cũng không phải đợi một thời gian dài để thu về lợi nhuận.
Một số lưu ý khi chơi chứng khoán
Chứng khoán là một kênh đầu tư hấp dẫn giúp bạn kiếm tiền tự động. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội kiếm tiền hấp dẫn thì việc chơi chứng khoán tồn tại rất nhiều rủi ro nếu không biết cách đầu tư. Vì vậy, để đầu tư chứng khoán một cách hiệu quả, các trader mới cần cẩn trọng và lưu ý những điểm quan trọng sau:
Trang bị những kiến thức đầu tư chứng khoán
Để dấn thân vào thị trường này, bạn cần tìm hiểu những khái niệm cơ bản về chứng khoán, những loại chứng khoán trên thị trường, những yếu tố tác động đến thị trường, cách đánh giá những cổ phiếu tiềm năng để đầu tư,… Việc trang bị kỹ lưỡng kiến thức về chứng khoán sẽ là hành trang giúp bạn tham gia cuộc chơi an toàn, tránh rủi ro lừa đảo.
Lựa chọn người tư vấn có chuyên môn trong đầu tư chứng khoán
Một người có chuyên môn trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán giỏi có thể tư vấn cho bạn những định hướng đúng đắn trong đầu tư và quản lý nguồn vốn. Khi lựa chọn chuyên gia tư vấn, bạn cần xem xét những yếu tố của họ như: kiến thức, trình độ, chiến lược đầu tư, mức độ uy tín và kinh nghiệm trong đầu tư chứng khoán.
Ngoài ra, hiện nay có rất nhiều công ty chứng khoán cung cấp các công cụ phân tích chứng khoán giúp nhà đầu tư kiểm soát thị trường. Trong số đó có iBroker của công ty BSC được cho là phần mềm hỗ trợ người dùng tốt nhất bởi sự tích hợp linh hoạt nhiều tính năng phân tích kết hợp với trí tuệ nhân tạo hiện đại.
Thường xuyên theo dõi thị trường chứng khoán
Để đặt lệnh mua hoặc bán cổ phiếu chính xác, trước hết nhà đầu tư cần thường xuyên theo dõi thị trường chứng khoán. Việc phân tích thị trường qua báo cáo tài chính của các công ty hoặc qua các chỉ báo trên bản đồ thị điện tử sẽ giúp nhà đầu tư định hướng mức giá và khối lượng mua bán, từ đó nắm rõ loại cổ phiếu phù hợp với chiến lược đầu tư của mình.
Bên cạnh đó, những yếu tố về chính trị – xã hội và chính sách của Nhà nước cũng có tác động đáng kể tới thị trường chứng khoán. Bởi vậy, hãy thường xuyên cập nhật những tin tức cả trong và ngoài nước để có kế hoạch điều tiết đầu tư kịp thời.
Chia cổ phiếu cho nhiều công ty khác nhau
Warren Buffett–một tỷ phú trong lĩnh vực chứng khoán đã đưa ra lời khuyên: “Đừng bao giờ cho hết toàn bộ số trứng vào một rổ”. Điều đó đồng nghĩa với việc bạn nên chia nhỏ danh mục đầu tư và mua cổ phiếu của những doanh nghiệp khác nhau thay vì chỉ chú ý tập trung đầu tư vào một doanh nghiệp. Việc này sẽ giúp bạn hạn chế những rủi ro khi một công ty làm ăn thua lỗ thì vẫn sẽ có cổ phiếu tăng giá từ các doanh nghiệp khác bù lỗ cho bạn.
Kết luận
Trên đây, lamchutaichinh đã giải thích chơi chứng khoán là gì cũng như những thông tin quan trọng cần nắm rõ khi tham gia thị trường chứng khoán. Đầu tư chứng khoán là một kênh sinh lời lý tưởng mà bạn có thể cân nhắc tham gia với số tiền nhàn rỗi của mình.
Tuy nhiên, để tham gia thì bạn cần chuẩn bị kiến thức, kỹ năng và học cách phân tích để đầu tư an toàn, hiệu quả.
Bài viết được biên tập bởi: Lamchutaichinh.vn